Türkiye’nin iki küresel yatırımcısı Ülker ve Bayraktar aynı mahalleden: Çikolatadan uçağa yolculuk
“`html
Murat Ülker, 1985 yılından beri sürdürdüğü Yıldız Holding Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini 5 yıl önce ablasının oğlu Ali Ülker‘e devrettikten sonra, kendi blogunda etkileyici yazılarına yöneldi.
Şu an Yıldız Holding’in Dönüşüm ve Teknoloji Lideri olan Murat Ülker, özlü fikirlerini paylaşmaya devam ediyor. Oğlu Yahya Ülker ile birlikte Yıldız Holding yönetim kurulunda “üye” sıfatıyla yer alıyor.
Ülker’in en önemli markası olan Yıldız Holding’in Perakende Grubu Başkanlığı’na 2015 yılından beri Şok Marketler zincirinin CEO’su Mete Buyurgan atanmış durumda.
Son zamanlarda, Koç Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili Ali Koç ve Doğan Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hanzade Doğan ile gerçekleştirdiği röportajlarla adından söz ettiren Murat Ülker, blogunda bu röportajlara da yer veriyor.
***
12 Eylül 2023 tarihinde Marketing Türkiye Genel Yayın Yönetmeni Günseli Özen ile yaptığı röportajda şunları belirtiyor: “Bugün birçok insan ev ya da araba almak için çabalarken, ben borçlarımı ödemek için yoğun bir çaba sarf ediyorum. Ancak aslında borcumuz fazla değil. Küresel ölçekte toplam borcumuz iki yıllık kazancımızdan biraz daha fazla. Yönetimi devraldığım günden bu yana satın alma ve birleşmelerin toplamı 13.5 milyar doları geçti. 30’dan fazla marka ve fabrika sattık.”
Bu rakamlara grup içi satışların dahil olup olmadığı konusu ise net değil.
“Günümüzde sanayinin en büyük önceliği, ürettiğiniz ürünleri hedef kitlenizle buluşturmak, pazarı finanse etmek ve satışlarınızı artırmaktır. Bu bağlamda iletişim ve pazarlamanın önemi giderek artmaktadır.” diyor ve şirketinin karlılığını artırmayı, nakit akışını güçlendirmeyi hedefliyor.
***
Ali Ülker, dayısının sorularını yanıtlarken, e-borç ödeme kapasitelerinine olan güveni vurguluyor:
“Türkiye’deki 80 yıllık geçmişimizde, bankaların teminat kullanmadan milyar dolarlık kredi anlaşmaları yapmamız, şirketimizin güvenine işaret etmektedir. Şu an da bu güven devam ediyor. Türkiye’deki 6.5 milyar dolarlık borcumuzu son 5 yıl içinde 1 milyar dolara indirmeyi başardık.”
Teminatsız kredi kullanan şirketler hakkında bilgi almak için patronların açıklamaları takip edilmeli.
***
Yıldız Holding’in gerçekleştirdiği en büyük satın alma işlemi, 2014 yılında 3 milyar dolara alınan İngiliz bisküvi devi United Biscuits’tir. Ayrıca grup, 2007 yılında 850 milyon dolara Belçika’nın bilinen çikolata markası Godiva’yı satın alarak uluslararası markalaşma yolunu açmıştır.
2016 yılında “global şirket” olma aşamasına geçerek, Ülker Bisküvi’deki tüm hisselerinin %21’ini önceki sahipleri olan Londra merkezli Pladis Foods Limited’e devretmiş, 2018 yılında ise %30’unu vermiştir. Böylece Ülker Bisküvi’de Yıldız Holding ve Ülker ailesinin hissesi %13.3’e düşmüştür.
***
Bu arada, 2021 yılında çikolata ve unlu mamüllerde tam bir üretim zinciri kurmak için Yıldız Holding’in yan kuruluşu olan Öner Gıda, Ülker Bisküvi’ye satılmıştır. Doğu Afrika’nın Fildişi Sahili’nde büyük bir kakao üretim girişimi kurulmuştur.
Pandemi döneminde gıda sektöründe birçok ülkenin yaşadığı tedarik krizinin, tarımsal kaynakların önemini vurguladığı aşikar. Ancak, bu dersler çıkarılabilirse…
Ali Ülker’in bu konuya dikkat çeken sözlerini paylaşmakta fayda var:
“Tarım sektörinde verimliliği artırmaya yönelik stratejiler geliştirilmelidir; gıdaların daha erişilebilir ve uygun fiyatlarla sunulması sağlanmalı. Örneğin, ekmek fiyatının bisküviden pahalı olması, bu alanda atılması gereken adımları acil hale getiriyor.”
***
Bir zamanlar çikolata, şekerleme ve atıştırmalıklar üzerinde dönen satın almalar oldukça dikkat çekici iken, günümüzde en büyük heyecan savunma sanayiinde yaşanıyor.
Türkiye’nin yerli S/İHA üreticisi Baykar, Aralık 2024’de İtalya’nın 1884 yılında kurulan havacılık firması Piaggio Aerospace’i satın aldı. İtalyan Savunma Bakanlığı bu satışı onayladı.
Yeni Birlik gazetesi, 17 Ocak 2025 tarihli haberinde satış rakamını şöyle aktarıyor:
“İtalyan Piaggio Aerospace, 2018 yılından bu yana mali sıkıntılar nedeniyle kayyum yönetiminde bulunuyordu. Özellikle Avrupa havacılık pazarına girişi büyük bir adım olarak görülen bu satın alma ile Baykar, savunma sanayiinde yeni bir dönem başlatıyor. Londra merkezli haber platformu Flight Global, Baykar’ın bu dev alım için 100 milyon avrodan az bir teklif sunduğunu bildirdi ki bu da yaklaşık 103 milyon dolara denk geliyor.”
***
140 yıllık geçmişe sahip Piaggio, havacılık alanında “gökyüzünün Ferrarisi” olarak bilinen P.180 Avanti iş jetleri ve motorlarıyla tanınmaktadır.
Baykar, 2003 yılındaki İHA Ar-Ge sürecinden bu yana gelirinin %83’ünü ihracatla elde etmektedir ve 2023 yılı ihracat rakamı 1.8 milyar dolara ulaşmıştır.
ABD merkezli düşünce kuruluşu CNAS’in raporuna göre, Türkiye, dünya İHA ihracat pazarının %65’ini elinde bulunduruyor. Bayraktar TB2 SİHA ve Bayraktar AKINCI TİHA’ların toplamda 35 ülkeye ihracatı gerçekleştirilmiştir.
***
Selçuk ve Haluk Bayraktar kardeşlerin yönettiği Baykar, Piaggio Aerospace ihalesinde Suudi Arabistan’ın Nimr Arabı ve Brezilya’nın Hbr Aviacao firmalarıyla rekabet etti. Savunma SanayiST.com’da yer alan 10 Ocak 2025 tarihli haberde, İtalya Ekonomik Geliştirme Bakanı Adolfo Urso’nun yaptığı açıklamalar dikkat çekiyor: “İtalya ve Türkiye arasındaki endüstriyel işbirliklerini güçlendirerek, havacılık alanındaki liderliğimizi pekiştireceğiz. Leonardo gibi askeri haberleşme sistemleri alanında sektörün önemli aktörleriyle yeni ortaklıklar kurmayı hedefliyoruz.”
Baykar’ın bir sonraki adımının Türk Silahlı Kuvvetleri ile ortaklık kuran İtalyan firması Leonardo Turkey Havacılık, Savunma ve Güvenlik Sistemleri A.Ş. olacağı tahmin ediliyor.
***
Murat Ülker iş dünyasında dikkat çektiği röportajlarına Selçuk Bayraktar’ı da dahil edebilir. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın oğlu Necmeddin Bilal Erdoğan’ın mütevelli heyet başkanlığı yaptığı İlim Yayma Vakfı (1973)’nın mevcut kurucular kurulunda İstanbul Valisi Davut Gül, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu ve İstanbul Müftüsü Prof. Dr. Safi Arpaguş yer alıyor.
1980’ler öncesi sağ-sol siyaset üstü doğan genç iş adamı Murat Ülker, babası ve Ülker grubunun kurucusu Sabri Ülker’in faaliyet gösterdiği İlim Yayma Vakfı’nın kurucu kurulu artık 1985 yılından beri aktif bir üyesidir.
Selçuk Bayraktar, 09 Mart 2024’de gerçekleşen İlim Yayma Vakfı’nın 53. Olağan Genel Kurulunda kurucu üye olarak seçilmiştir.
Ülker, Cumhurbaşkanı başdanışmanı ve İlim Yayma Cemiyeti genel başkan yardımcısı, Artvin eski AKP milletvekillerinden İsrafil Kışla ile 8 Temmuz 2023 tarihinde yaptığı röportajın yanı sıra Bayraktar ile bir söyleşinin de ilginç olabileceğini düşünüyorum. Zamanın ruhu bir değişimle tekrar buluşuyor.
“`